Het derde kwartaaltijdschrift van 2024 verschijnt binnenkort. Hierin weer interessante artikelen waaronder: Door: Arthur van der Leij Den Hoet en de Steene Camer Graag neem ik de lezer mee naar de Vleutense Baan bij het laatste stoplicht voor Leidsche Rijn...
Rapunzelfestival bij de Hamtoren smaakt naar meer
Met een drijvend podium in de slotgracht, de toren als stralend middelpunt en artiesten als onder andere singer-songwriter Gavig James, Maartje en Kine en rapper Brainpower werd het een spectaculair festival. Het idee voor Rapunzel ontstond nadat er open dagen bij de...
Juninummer (2024) van ‘Rond Leidsche Rijn en Vleutensche Wetering’
Het tweede kwartaaltijdschrift van 2024 verschijnt op 20 juni. Hierin weer interessante artikelen waaronder: Door: Gedo en Veronique Voorn Van Doorn Staalconstructie aan de Zandweg 25 De Meern Aan de Zandweg 25 te De Meern (nu postcode Utrecht) is jarenlang een...
Voortgang Digitalisering van onze bestanden
Oplettende bezoekers van de website van de Historische Vereniging zal het niet ontgaan zijn dat er al geruime tijd een knop COLLECTIEBANK op de homepage staat. En die staat er niet zo maar, er is de afgelopen jaren op de achtergrond hard gewerkt aan het digitaliseren...
Maartnummer (2024) van ‘Rond Leidsche Rijn en Vleutensche Wetering’
Het eerste kwartaaltijdschrift van 2024 verschijnt op 28 maart. Hierin weer interessante artikelen waaronder: Door: Veronique Voorn-Verkleij Sport in Vleuten-De Meern in de jaren 60 en 70 Sport is van alle tijden. Ook in de oude dorpen Vleuten, De Meern en...
In memoriam Wim Mulder (1933-2024)
Helaas moet de Historische Vereniging in korte tijd wederom één van de pijlers van onze vereniging missen. Op 90-jarige leeftijd is op 14 maart ons energiek, betrokken, gedreven, enthousiast en vrolijk Lid van Verdienste Wim Mulder overleden. Wim Mulder was vanaf...
In memoriam Jan de Jonge (1937-2024)
“Niets blijft, alles gaat voorbij” citeerde onze oud-voorzitter Jan de Jonge de filosoof Solon die rond 600 in Athene leefde en werkte. Helaas is op 87 jarige leeftijd één van de steunpilaren van onze vereniging, oud-voorzitter en Lid van Verdienste Jan de Jonge...
Tentoonstelling “25 jaar Leidsche Rijn” in Bij de Buren
Op 28 december werd in Buurtcentrum Bij de Buren (Eerste Oosterparklaan 76) in Utrecht Leidsche Rijn onze tentoonstelling geopend over 25 jaar Leidsche Rijn. Deze tentoonstelling was eerder te zien in de Broederschapshuisjes in Vleuten. Een reeks panelen geeft met...
Decembernummer (2023) van ‘Rond Leidsche Rijn en Vleutensche Wetering’
Het tijdschrift van december 2023 is uit. Hierin weer interessante artikelen waaronder: Door Jan Wingelaar De aanleg van de nutsvoorzieningen (1) Elektra Na de zevende haarspeldbocht in de canon van Leidsche Rijn staat onder het bolletje met daarin een foto van...
De Historie van Sport in onze wijken
In 2024 is “Sport” het thema voor onze activiteiten. Er zijn al heel veel goede suggesties, maar nieuwe ideeën zijn zeer welkom! Dus heeft u ideeën voor activiteiten, presentaties of lezingen, filmvoorstellingen of materiaal voor onze tentoonstelling? Neem dan, ook...
Maandag 20 januari 2025: Lezing “Vleuten, de Meern en Haarzuilens voor het eerst in beeld.” door Sander Wassing (YouTube)
Vensters op de dorpen in de achttiende eeuw
De achttiende eeuw staat symbool voor achteruitgang en verval. De Gouden Eeuw van de Republiek der Nederlanden met haar onbegrensde mogelijkheden was voorbij. Toch was het ook de eeuw waarin verzamelaars de basis hebben gelegd voor alles wat vandaag de dag in onze nationale musea te zien is. Het is de eeuw van de topografische tekeningen, etsen en gravures. Vleuten, De Meern en Haarzuilens werden toen voor het eerst vereeuwigd in woord en beeld.
Kunstenaars gingen op zoek naar het roemruchte verleden van de Republiek en vonden dit in het Hollandse landschap, oude gebouwen en historisch belangrijke plaatsen. Ze zwermden, vaak onder de vleugels van een rijke mecenas, uit over het land en legden alles tekenend en beschrijvend vast. Ook de dorpen en heerlijkheden in de regio zijn bezocht en vastgelegd in onder andere het jaar 1744 door de Amsterdamse kunstenaar Hendrik Spilman. Het resultaat van een bezoek aan De Meern zien we hieronder. Ook Vleuten was een bezoek waard, zo lezen we in de Tegenwoordige Staat der Verenigde Nederlanden (1772): ‘De huizen zijn meestal van steen, waardoor het een fraai aanzien heeft. Ook ligt het rondom in vele luchtige boomgaarden. Wyders is dit dorp vermaard wegens het smaaklyke bier dat er gebrouwen wordt.’
Er was veel vraag naar de vruchten van deze tekenaars. Notabelen verzamelden gretig prenten, beschrijvingen en andere ‘rariteiten’ die uitingen waren van de Republiek zoals het eens was en in het verlengde daarvan, van Gods’ gemanifesteerde almacht. Welke beeldende en beschrijvende vensters op de dorpen zijn bewaard gebleven? Wat merkte men hier van de maatschappelijke turbulentie die eigen is aan de achttiende eeuw? Is wat we zien waarheidsgetrouw?
Deze vragen staan centraal gedurende de lezing door historisch onderzoeker Sander Wassing.
Datum: maandag 20 januari 2024, aanvang 20:00 uur, inloop vanaf 19:30 uur
De link naar de presentatie op YouTube staat in de ticket
Deelname € 5,00. Leden Historische Vereniging gratis.
Maandag 20 januari 2025: Lezing “Vleuten, de Meern en Haarzuilens voor het eerst in beeld.” door Sander Wassing (ZAAL)
Vensters op de dorpen in de achttiende eeuw
De achttiende eeuw staat symbool voor achteruitgang en verval. De Gouden Eeuw van de Republiek der Nederlanden met haar onbegrensde mogelijkheden was voorbij. Toch was het ook de eeuw waarin verzamelaars de basis hebben gelegd voor alles wat vandaag de dag in onze nationale musea te zien is. Het is de eeuw van de topografische tekeningen, etsen en gravures. Vleuten, De Meern en Haarzuilens werden toen voor het eerst vereeuwigd in woord en beeld.
Kunstenaars gingen op zoek naar het roemruchte verleden van de Republiek en vonden dit in het Hollandse landschap, oude gebouwen en historisch belangrijke plaatsen. Ze zwermden, vaak onder de vleugels van een rijke mecenas, uit over het land en legden alles tekenend en beschrijvend vast. Ook de dorpen en heerlijkheden in de regio zijn bezocht en vastgelegd in onder andere het jaar 1744 door de Amsterdamse kunstenaar Hendrik Spilman. Het resultaat van een bezoek aan De Meern zien we hieronder. Ook Vleuten was een bezoek waard, zo lezen we in de Tegenwoordige Staat der Verenigde Nederlanden (1772): ‘De huizen zijn meestal van steen, waardoor het een fraai aanzien heeft. Ook ligt het rondom in vele luchtige boomgaarden. Wyders is dit dorp vermaard wegens het smaaklyke bier dat er gebrouwen wordt.’
Er was veel vraag naar de vruchten van deze tekenaars. Notabelen verzamelden gretig prenten, beschrijvingen en andere ‘rariteiten’ die uitingen waren van de Republiek zoals het eens was en in het verlengde daarvan, van Gods’ gemanifesteerde almacht. Welke beeldende en beschrijvende vensters op de dorpen zijn bewaard gebleven? Wat merkte men hier van de maatschappelijke turbulentie die eigen is aan de achttiende eeuw? Is wat we zien waarheidsgetrouw?
Deze vragen staan centraal gedurende de lezing door historisch onderzoeker Sander Wassing.
Datum: maandag 20 januari 2024, aanvang 20:00 uur, inloop vanaf 19:30 uur
Locatie: RoodNoot, Oude Vleutenseweg 35, Utrecht
Deelname € 5,00 leden Historische Vereniging gratis.
Tijdschrift HV september 2024
Het derde kwartaaltijdschrift van 2024 verschijnt binnenkort. Hierin interessante artikelen waaronder;
Door: Arthur van der Leij
Den Hoet en de Steene Camer
Graag neem ik de lezer mee naar de Vleutense Baan bij het laatste stoplicht voor Leidsche Rijn Centrum. Rechtsachter u is het hoofdgebouw van de Brandweer Utrecht te zien. U staat op een talud, waardoor u een stukje gras omringd door water kunt zien. Velen hebben gemeend het beeld van een eiland met grachtje te kunnen ontwaren. De meer historisch geïnteresseerde kijker denkt daarbij aan het restant van een ridderhofstad uit de middeleeuwen. De Historische Vereniging heeft hiernaar in 1992 archeologisch onderzoek gedaan onder leiding van Dr. D.W. Gravendeel zonder dat men hierover tot een conclusie kon komen. Enkele historische aspecten van Den Hoet kunnen van belang zijn.
Door: Jan Wingelaar
De aanleg van de nutsvoorzieningen (4) Vuilwaterafvoer
Betrouwbaar drinkwater was geregeld. Een even groot probleem voor de gezondheid was het afvalwater. In steden liepen goten door de straten waarop de (onze) viezigheid werd geloosd. Deze slokops, open riolen, stonden rechtstreeks in contact met de buitenlucht en waren op afstand te ruiken en vormden een bron van gezondheidsrisico’s en ergernis. Ziektes als diarree, dysenterie, difterie, cholera, hepatitis, pest en worminfecties konden zich eenvoudig verspreiden. Beerputten en septic tanks, die in dorpen en buitengebieden werden gebruikt, moesten met enige regelmaat worden leeggehaald. Bij goed werkende septic tanks was de frequentie aanzienlijk lager. Het afval werd gestort op vloeivelden of in sloten in de buitengebieden, het vocht zakte de bodem in of werd bij het bemalen van de poldersloten afgevoerd, de zware delen zonken en verrotten.
Door: Veronique Voorn-Verkleij
De voormalige gemeente Oudenrijn in oude foto’s en verhalen (9) Familie Van Veen aan de Heijcopperkade
Op een herfstige ochtend in juli heb ik afgesproken met de heren David Versloot en David van Veen die in de Broederschapshuisjes komen vertellen over de Heijcopperkade. Dat deze neven allebei David heten is niet verwonderlijk. “Als je bij ons vroeger in de familie Daaf riep, dan keken er vijf op,” aldus Daaf Versloot. Allemaal vernoemd naar opa David van Veen, stamhouder van de familie Van Veen aan de Heijcopperkade.
Door: Veronique Voorn-Verkleij
De Utrechtse streekdracht
n de beeldbank van de vereniging zijn nog veel familiefoto’s te vinden waarop boerinnen staan, gekleed in de Utrechtse streekdracht. Omdat deze dracht meestal al vóór de tweede wereldoorlog (of misschien juist door die oorlog) is verdwenen uit het straatbeeld, wil ik in dit artikel bekijken waaruit die dracht nu eigenlijk bestond.
Tijdschriften zijn verkrijgbaar in de Broederschapshuisjes, Dorpsstraat 1 te Vleuten tijdens openingstijden van ons documentatiecentrum/museum.
Groet uit Vleuten – De Meern en Haarzuilens
Fotoboek van Werry Crone
Met dit boek in de hand is het mogelijk om fietstochten in De Meern temaken langs de locaties die de revue passeren.
Een fietstocht begint (en eindigt) bij de Meernbrug. Een oude ansichtkaart toont een smalle doorgang naar de Meerndijk met het markante Café In ‘t Wapen van Gouda op de hoek en de kruidenierswinkel ertegenover.
Een andere fietstocht begint in Vieuten op het punt waar vroeger tol werd geheven. Aan het eind van de Haarrijnse Rading. Aan de zuidkant van het spoortracé vinden we de plek waar ooit Huys te Vieuten heeft gestaan.
Woensdag 13 november: “Sport in en rond kasteel de Haar”, lezing door Peter Staal en Ad van Zoeren (YouTube)
Sinds de herbouw van kasteel de Haar, inmiddels 125 jaar geleden, werd er sport beoefend op en rond het kasteel. Niet alleen de baron en barones waren sportief maar ook hun vele gasten die op het kasteel verbleven. En de inwoners van Haarzuilens en omgeving beoefenden verschillende sporten.
Peter Staal gaat het één en ander vertellen over de sportieve activiteiten van de baron en barones. Zij waren onder andere echte autoliefhebbers en ook de eerste autobezitters in deze streek. Met hun auto’s namen zij bijvoorbeeld deel aan autorallys.
Na de pauze zal Ad van Zoeren je meenemen in de vele andere sporten die door de bewoners en bezoekers van het kasteel vanaf de herbouw tot heden werden beoefend, waaronder paardensport met het concours hippique en het ringsteken tijdens de jaarlijkse feestdagen in september. Zo werd er door de familie getennist op de eigen tennisbaan, geroeid op de grote vijver of speelde men een partijtje croquet in het park of biljart in de grote salon.
Ook de bevolking van Haarzuilens was sportief; in de winter werd er bijvoorbeeld geschaatst op de grote kruisvijver. Verder was er de korfbalclub van Vleuten en Haarzuilens, en het sjoelen tijdens de Haarse kermis. En niet te vergeten de hardloopwedstrijden, zoals de Halve van de Haar.
Peter Staal is geboren en getogen in Haarzuilens en is directeur van de KNAC. Ad van Zoeren nam het initiatief tot oprichting van onze vereniging en is erelid, en is ook wel bekend als de Barbier van Vleuten.
Datum en tijd: 13 november 2024, 20:00 uur, inloop vanaf 19.30 uur.
De link naar de Youtube presentatie kun je vinden in de ticket.
Deelname: € 5,00; voor leden van de Historische Vereniging gratis.
Juninummer (2022) van ‘Rond Leidsche Rijn en Vleutensche Wetering’
Op 30 juni verscheen het juninummer van ons tijdschrift Rond Leidsche Rijn en Vleutensche Wetering
Hierin onder andere de volgende mooie artikelen:
Stichtse Wateren, Van Oude Rijn naar Leidse Rijn (1)
Dit jaar is het 900 jaar geleden dat Utrecht stads- en tolrechten kreeg. Dat was één van de uitkomsten van een gewelddadige schermutseling over de gevolgen van de afsluiting van de Oude Rijn bij Wijk bij Duurstede. De Oude Rijn stroomde vóór 1122 met allerlei zijtakken via Wijk bij Duurstede, langs en door de huidige binnenstad van Utrecht en kronkelde verder door ons werkgebied om uiteindelijk uit te monden in de Noordzee bij Katwijk. De afsluiting van de Oude Rijn leidde tot een verlaagd waterpeil in de huidige Kromme Rijn, in de stad Utrecht en in ons gebied. Daarnaast leidde het tot veel meer water in de huidige Lek en moest er een 8 kilometer lang kanaal gegraven worden tussen de stad Utrecht en de Lek, de Vaartse Rijn. Voor de financiering, onderhoud en beheer van een ononderbroken dijk langs de Lek en het graven van de Vaartse Rijn, was organisatie nodig. Vandaar dat 1122 ook het begin is van 900 jaar georganiseerd waterbeheer.
Lees meer in het juninummer.
Het notulenboek van de Commissie tot Wering van Schoolverzuim
Op een druilerige donderdagmiddag viel ik weer eens in tijdens de openstelling van de Broederschapshuisjes. Al snuffelend in de bibliotheek viel mijn oog op een oud notulenboek. Er stond geen opschrift op dus ik begon de eerste notulen door te lezen. Het boek begint als volgt:
Vergadering op 23 April 1901 in het gemeentehuis
De Burgemeester Bargman Wuitiers opent en leidt vervolgens de vergadering.
De C t w v S moet uit drie leden bestaan.
Tot voorzitter wordt benoemd C. Vendrig en tot secretaris J. Oskam.
De heer C. v. Eck heeft voor de benoeming bedankt als lid van de C t w v S.
Voor de comm. was verschenen J. V[…] wegens herhaald verzuim van Aaltje V[…]. Genoemde V[…] verklaart, dat zijn dochtertje ziekelijk is, en op te grooten afstand van een school woont.
V[…] is op zijn verplichting gewezen, niets meer aan de orden sluit de Burgemeester de vergadering.
C. Vendrig Voorzitter
J. Oskam sec.
Het bleef geheel onduidelijk wat de afkorting C t w v S betekende. Nadat ik wat speurwerk had verricht met als zoekterm schoolverzuim, bleek dat C t w v S de afkorting is van de Commissie tot wering van Schoolverzuim. Uit de adressen in de notulen blijkt dat het gaat om het notulenboek van deze Commissie van de gemeente Oudenrijn en we zien hier de notulen van de allereerste vergadering van deze Commissie.
Lees verder in het juninummer wat deze commissie inhield.
ONDERGRONDS VERLEDEN (41): ‘Tem de os’
We hadden destijds scherven gevonden; heel veel scherven in wat nu waarschijnlijk een aardappelkeldertje geweest lijkt te zijn van een eeuwenoude boerderij in Maarssen die inmiddels weer herbouwd en bewoond is. Die scherven hebben we in de ArcheoHotspot in het Castellum Hoge Woerd op tafel gekregen om te selecteren en bij elkaar te puzzelen en te plakken. Misschien heeft u er wel aan meegeholpen.
Er zat een teer klein Chinees Yixing theepotje bij de scherven, waarover ik heb verteld in een vorige uitgave van dit blad (juni 2019). Ook aan de pijpenkopjes uit deze opgraving en aan de kommetjes en schoteltjes uit 1747 met “portretjes” van stadhouder Willem IV (1711-1751) zijn al eerder artikelen gewijd, resp. door Paul Ufkes (december 2019) en Carla Schoof (maart 2020).
Onlangs vernam ik van Daniël Stiller, de archeoloog die betrokken is bij het uitwerken van deze opgraving, dat er aan sommig Chinees porselein dat tussen de scherven gevonden werd, ook weer een bijzonder verhaal verbonden zit. Ik heb het nu over de drie kleine schoteltjes inclusief theekommetjes die afgebeeld waren.
Welk verhaal? Lees meer in ons juninummer.