Het tijdschrift van december 2022 is uit. Hierin interessante artikelen waaronder: De tuinvazen van kasteel Den Engh In 2012 heeft de Historische Vereniging twee zandstenen tuinvazen aangekocht die afkomstig zijn van Kasteel Den Engh. Deze vazen staan - in...
Kasteel Den Ham in 5D herbouwd
Vleuten/Utrecht 16 oktober – Ooit was de eeuwenoude Hamtoren onderdeel van een volwaardig kasteel. Met het project DenHam5D is Kasteel Den Ham nu herbouwd. In Virtual Reality wel te verstaan. Dankzij nieuwste technologie kun je 360° rondkijken bij het kasteel...
In memoriam Jan Schutte
Triest en verdrietig zijn we dat we de warmte, enorme betrokkenheid, scherpe geest en medemenselijkheid van Jan Schutte moeten missen. Jan was helaas al langere tijd ziek, maar de afgelopen week ging hij plotseling snel bergafwaarts. Te midden van zijn vrouw en zijns...
Septembernummer (2022) van ‘Rond Leidsche Rijn en Vleutensche Wetering’
Het tijdschrift van september 2022 is uit. Hierin interessante artikelen waaronder: Vakantie Ontspanning Vleuten-Haarzuilens al 60 jaar een feest voor de kinderen Op de warmste dag van het jaar 2022 had ik een gesprek met bestuurslid Marjoleine Gondelach en staflid...
In memoriam Rein Pouw
We zijn verdrietig dat we ons erelid Rein Pouw zijn verloren. Op 19 september jl. overleed Rein op 88-jarige leeftijd. “Onverwacht overleden, maar in zekere zin niet onverwacht” vatte pastoor Peter Ambting de verhalen van de familieleden van Rein samen. Zo was het ook...
Idee voor groepsuitje: Te gast bij de historische vereniging!
Ben je op zoek naar een leuk groepsuitje? Wellicht is een bezoek aan de Historische Vereniging in de Broederschapshuisjes in Vleuten iets? De Historische Vereniging biedt tal van mogelijkheden voor leuke groepsactiviteiten. Deze activiteiten zullen regelmatig in het...
Juninummer (2022) van ‘Rond Leidsche Rijn en Vleutensche Wetering’
Op 30 juni verscheen het juninummer van ons tijdschrift Rond Leidsche Rijn en Vleutensche Wetering Hierin onder andere de volgende mooie artikelen: Stichtse Wateren, Van Oude Rijn naar Leidse Rijn (1) Dit jaar is het 900 jaar geleden dat Utrecht stads- en tolrechten...
Tentoonstelling Stichtse Wateren: 900 jaar Waterbeheer geopend
Op 25 maart werd de nieuwe tentoonstelling ‘Stichtse Wateren’ over 900 jaar georganiseerd waterbeheer geopend door de loco-dijkgraaf van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, Els Otterman. Te zien zijn historische plattegronden van oude waterschappen in onze...
900 Jaar waterbeheer: Van Oude Rijn naar Leidse Rijn
Vanaf zaterdag 26 maart is de tentoonstelling "Stichtse Wateren, van Oude Rijn naar Leidse Rijn” over 900 jaar waterbeheer te zien in De Broederschapshuisjes in Vleuten. De tentoonstelling is gratis toegankelijk op de openingstijden van ons museum en voor groepen op...
Maartnummer (2022) van ‘Rond Leidsche Rijn en Vleutensche Wetering’
Het tijdschrift van maart 2022 verschijnt op 31 maart 2022. Het staat weer boordevol interessante artikelen waarvan wij er hier drie noemen; Een bouwhistorische verkenning van rijksmonument Zandweg 114-115, De Meern Het rijksmonument Zandweg 114-115 is een...
Tijdschrift HV december 2022
Het tijdschrift van december 2022 is uit. Hierin interessante artikelen waaronder;
De tuinvazen van kasteel Den Engh
In 2012 heeft de Historische Vereniging twee zandstenen tuinvazen aangekocht die afkomstig zijn van Kasteel Den Engh. Deze vazen staan – in afwachting van betere tijden – opgeslagen bij restaurant Dengh om hopelijk ooit op het terrein een mooie plek te krijgen. Wat zijn dit voor vazen en waar hebben ze oorspronkelijk gestaan? Voor een beter begrip duiken we eerst in de geschiedenis van de tuin. Lees verder in ons tijdschrift.
Vleuten in de 8e-13e eeuw tegen de achtergrond van de Utrechtse stadsrechten en de dam bij Wijk (1)
Toen Utrecht in 1122 stadsrechten kreeg had het gebied rondom Vleuten al eeuwenlang een belangrijke functie, niet alleen voor de lokale machthebbers maar bovenal voor de kerkelijke instellingen die zich in Utrecht bevonden. Utrecht mag dan wel 900 jaar een stad zijn, de relatie met Vleuten is nog veel ouder, maar dan kunnen we nog niet van een stad-platteland relatie spreken. In de Romeinse periode waren beide plaatsen via de limes verbonden, vanaf de achtste eeuw was sprake van sterke economische banden. Lees verder in ons tijdschrift.
De polders in Oudenrijn
Een vervolg in de serie over de voormalige gemeente Oudenrijn. In onze verenigingsbibliotheek bevindt zich de Gemeente-Atlas van de provincie Utrecht, die in 1868 is uitgebracht door Hugo Suringar te Leeuwarden. Hierin staan de kaarten van de toenmalige gemeenten in onze provincie, waaronder die van de gemeente Oudenrijn. Tekenaar van de kaarten Jacob Kuyper (1821-1908) was een belangrijke pionier op het gebied van de thematische cartografie en medeoprichter van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG). Hij stelde in de periode 1857-1880 verschillende atlassen samen. De bekendste was bovengenoemde Gemeente-Atlas waarvoor Kuyper de kaarten tekende in de jaren 1865 tot 1870. Lees verder in ons tijdschrift.
Tijdschriften zijn verkrijgbaar in de Broederschapshuisjes, Dorpsstraat 1 te Vleuten tijdens openingstijden van ons documentatiecentrum/museum. In het museum is de tentoonstelling over 100 jaar tuinbouw te bezoeken. De toegang is gratis.
Dinsdag 14 maart 2023. Lezing “25 jaar archeologie in Leidsche Rijn” door Erik Graafstal, Herre Wynia & Jeroen van der Kamp
In het kader van 25 jaar Leidsche Rijn organiseert de Historische Vereniging in het jaar 2023 een gevarieerd programma. De aftrap voor de activiteiten is een lezing over de opbrengst van 25 jaar archeologie in dit gebied.
Archeologen Erik Graafstal, Herre Wynia en Jeroen van der Kamp hebben vanaf het begin in 1997 de gemeentelijke opgravingen geleid in “de grootste bouwput van Nederland”.
In een wervelende show zullen alle grote ontdekkingen en prachtvondsten van de laatste kwart eeuw voorbijkomen, van een berenkaak uit de Bronstijd tot een vliegtuigwrak uit de 2e Wereldoorlog, met daartussen natuurlijk nog Romeinse schepen en wachttorens, schitterende schatten uit de Vroege Middeleeuwen en een handvol kastelen uit de Late Middeleeuwen. Liefhebbers van de geschiedenis en archeologie van dit gebied mogen deze eenmalige vertoning niet missen!
De lezing is een activiteiten van de Historische Vereniging i.s.m. Museum Hogewoerd.
De locatie voor deze lezing is de theaterzaal Podium Hoge Woerd,
Dinsdag 14 maart 2023, aanvang 20.00, inloop vanaf 19.30
Entree € 7,50, leden Historische Vereniging € 5,–
Daarnaast is de presentatie ook weer te volgen via ons Youtube-kanaal. Geef bij aanmelding aan of u de presentatie live wilt bijwonen of via youtube. Voor beide opties zijn tickets verkrijgbaar via onze webshop.
Donderdag 16 februari 2023. Lezing “De nieuw te bouwen ‘Haarrijnse Molen'” door Paul Groen
In het verleden hebben in en rondom Vleuten en de Meern tal van molens gestaan.
Helaas zijn al deze prachtige monumenten ten onder gegaan.
Paul Groen heeft nu een initiatief genomen om aan de Haarrijnse Plas wederom een molen te laten verschijnen. Sinds vele jaren had hij al een incomplete molen uit Bochum in zijn opslag liggen. Inmiddels heeft hij de ontbrekende onderdelen verzameld en kan de molen in volle glorie herbouwd worden.
Na de herbouw zal de molen een prachtige markering aan de Haarrijnse Plas worden. Er komt daarnaast een restaurant in en er zal zelf gemaakt brood verkocht worden.
In de lezing neemt Paul de bezoekers mee in de geschiedenis van het gebied en over de herbouw van de historische Haarrijnse molen.
Paul Groen is in het dagelijks leven directeur van EAGM. Een bedrijf dat restauratieplannen maakt voor de meest uitlopende monumenten in binnen- en buitenland. En het bedrijf is gespecialiseerd in molen en dat is geen toeval. Op zijn 8e jaar hielp hij al mee op de plaatselijke dorpskorenmolen en op de dag dat hij zijn rijbewijs haalde, behaalde hij ook zijn molenaarsdiploma.
Locatie voor de lezing is De Vrijstaat, Hof van Monaco 3, 3541 DT Utrecht
Datum: donderdag 16 febr. 2023, aanvang 20.00
Daarnaast is de presentatie ook weer te volgen via ons YouTube-kanaal. Geef bij aanmelding aan of u de presentatie live wilt bijwonen of via youtube. Voor beide opties zijn tickets verkrijgbaar via onze webshop.
Deelname € 5,00 maar leden Historische Vereniging gratis. Beide inclusief 1 consumptie.
Tijdschrift HV september 2022
Het tijdschrift van september 2022 is uit. Hierin interessante artikelen waaronder;
Vakantie Ontspanning Vleuten-Haarzuilens al 60 jaar een feest voor de kinderen
Op de warmste dag van het jaar 2022 had ik een gesprek met bestuurslid Marjoleine Gondelach en staflid Irene van Dijk-de Rooij van Vakantie Ontspanning Vleuten-Haarzuilens over 60 jaar kindervakantieweek in de kern van Vleuten. Marjoleine nam het secretariaat in 1997 over van haar vader Jaap Gondelach die dit samen met haar moeder Ada Gondelach 22 jaar runde. Jaap zat vanaf 1972 t/m 2014 in de staf. De opa van Irene, Carel de Rooij, zat in de staf van 1965 t/m 1994 en zij doet nu veel van de taken die haar opa toen ook deed. Dit jaar (eigenlijk verleden jaar, maar ook dit kon geen doorgang vinden door corona) werd gevierd dat 60 jaar geleden een groep enthousiastelingen de koppen bij elkaar stak om de Vleutense en Haarse kinderen een vakantieweek aan te bieden als afsluiting van de lange zomervakantie. Het was de initiatiefnemers in 1961 opgevallen dat er veel kinderen waren in Vleuten en Haarzuilens die niet op vakantie gingen. Dat was een probleem zowel voor de kinderen als voor hun ouders. Het moest een laagdrempelig evenement worden met als uitgangspunt dat de kinderen elkaar veilig in de eigen omgeving konden ontmoeten. De week vond meteen gretig aftrek. Lees verder in ons tijdschrift.
VV-DE MEERN 75 JAAR (1) Het allereerste begin
Zaterdag 18 juni 2022 was het precies 75 jaar geleden dat voetbalvereniging De Meern werd opgericht. Als we bedenken dat er in Nederland, en ook in de provincie Utrecht, voetbalverenigingen bestaan die inmiddels hun 100-jarig bestaan hebben gevierd, dan is VV-De Meern met zijn 75 jaar nog een betrekkelijk jonge vereniging. Als oorzaak hiervan moet de oorlog van 40-45 genoemd worden. Want al vóór de oorlog werd er in De Meern gevoetbald. Het bestond toen nog uit de gemeenten Oudenrijn, Veldhuizen en een deel van Vleuten. “De Meern” heeft nooit als zelfstandige gemeente bestaan, maar de bevolking die rond de Meernbrug woonde – net niet helemaal een “drie gemeenten-punt” – noemde zich toch inwoners van ‘De Meern’. Lees verder in ons tijdschrift.
Stichtse Wateren, Van Oude Rijn naar Leidse Rijn 2
Dit jaar is het 900 jaar geleden dat Utrecht stads- en tolrechten kreeg. Dat was één van de uitkomsten van een gewelddadige schermutseling over de gevolgen van de afsluiting van de Oude Rijn bij Wijk bij Duurstede. Vóór 1122 stroomde de Oude Rijn met allerlei zijtakken via Wijk bij Duurstede, langs en door de huidige binnenstad van Utrecht en kronkelde verder door ons werkgebied om uiteindelijk uit te monden in de Noordzee bij Katwijk. De afsluiting, in 1122, van de Oude Rijn leidde tot een verlaagd waterpeil in de huidige Kromme Rijn, in de stad Utrecht en in ons gebied. Daarnaast leidde het tot veel meer water in de huidige Lek en moest er een acht kilometer lang kanaal gegraven worden tussen de stad Utrecht en de Lek: de Vaartse Rijn. Voor de financiering, het onderhoud en het beheer van een ononderbroken dijk langs de Lek, en voor het graven van de Vaartse Rijn, was organisatie nodig. Die kwam tot stand in 1122, zodoende herdenken wij nu ook het begin van 900 jaar georganiseerd waterbeheer. Lees verder in ons tijdschrift.
Tijdschriften zijn verkrijgbaar in de Broederschapshuisjes, Dorpsstraat 1 te Vleuten tijdens openingstijden van ons documentatiecentrum/museum. In het museum is de tentoonstelling over 900 jaar georganiseerd waterbeheer nog te bezoeken. De toegang is gratis.
Tijdschrift HV juni 2022
Op 30 juni verscheen het juninummer van ons tijdschrift Rond Leidsche Rijn en Vleutensche Wetering
Hierin onder andere de volgende mooie artikelen:
Stichtse Wateren, Van Oude Rijn naar Leidse Rijn (1)
Dit jaar is het 900 jaar geleden dat Utrecht stads- en tolrechten kreeg. Dat was één van de uitkomsten van een gewelddadige schermutseling over de gevolgen van de afsluiting van de Oude Rijn bij Wijk bij Duurstede. De Oude Rijn stroomde vóór 1122 met allerlei zijtakken via Wijk bij Duurstede, langs en door de huidige binnenstad van Utrecht en kronkelde verder door ons werkgebied om uiteindelijk uit te monden in de Noordzee bij Katwijk. De afsluiting van de Oude Rijn leidde tot een verlaagd waterpeil in de huidige Kromme Rijn, in de stad Utrecht en in ons gebied. Daarnaast leidde het tot veel meer water in de huidige Lek en moest er een 8 kilometer lang kanaal gegraven worden tussen de stad Utrecht en de Lek, de Vaartse Rijn. Voor de financiering, onderhoud en beheer van een ononderbroken dijk langs de Lek en het graven van de Vaartse Rijn, was organisatie nodig. Vandaar dat 1122 ook het begin is van 900 jaar georganiseerd waterbeheer.
Lees meer in het juninummer.
Het notulenboek van de Commissie tot Wering van Schoolverzuim
Op een druilerige donderdagmiddag viel ik weer eens in tijdens de openstelling van de Broederschapshuisjes. Al snuffelend in de bibliotheek viel mijn oog op een oud notulenboek. Er stond geen opschrift op dus ik begon de eerste notulen door te lezen. Het boek begint als volgt:
Vergadering op 23 April 1901 in het gemeentehuis
De Burgemeester Bargman Wuitiers opent en leidt vervolgens de vergadering.
De C t w v S moet uit drie leden bestaan.
Tot voorzitter wordt benoemd C. Vendrig en tot secretaris J. Oskam.
De heer C. v. Eck heeft voor de benoeming bedankt als lid van de C t w v S.
Voor de comm. was verschenen J. V[…] wegens herhaald verzuim van Aaltje V[…]. Genoemde V[…] verklaart, dat zijn dochtertje ziekelijk is, en op te grooten afstand van een school woont.
V[…] is op zijn verplichting gewezen, niets meer aan de orden sluit de Burgemeester de vergadering.
C. Vendrig Voorzitter
J. Oskam sec.
Het bleef geheel onduidelijk wat de afkorting C t w v S betekende. Nadat ik wat speurwerk had verricht met als zoekterm schoolverzuim, bleek dat C t w v S de afkorting is van de Commissie tot wering van Schoolverzuim. Uit de adressen in de notulen blijkt dat het gaat om het notulenboek van deze Commissie van de gemeente Oudenrijn en we zien hier de notulen van de allereerste vergadering van deze Commissie.
Lees verder in het juninummer wat deze commissie inhield.
ONDERGRONDS VERLEDEN (41): ‘Tem de os’
We hadden destijds scherven gevonden; heel veel scherven in wat nu waarschijnlijk een aardappelkeldertje geweest lijkt te zijn van een eeuwenoude boerderij in Maarssen die inmiddels weer herbouwd en bewoond is. Die scherven hebben we in de ArcheoHotspot in het Castellum Hoge Woerd op tafel gekregen om te selecteren en bij elkaar te puzzelen en te plakken. Misschien heeft u er wel aan meegeholpen.
Er zat een teer klein Chinees Yixing theepotje bij de scherven, waarover ik heb verteld in een vorige uitgave van dit blad (juni 2019). Ook aan de pijpenkopjes uit deze opgraving en aan de kommetjes en schoteltjes uit 1747 met “portretjes” van stadhouder Willem IV (1711-1751) zijn al eerder artikelen gewijd, resp. door Paul Ufkes (december 2019) en Carla Schoof (maart 2020).
Onlangs vernam ik van Daniël Stiller, de archeoloog die betrokken is bij het uitwerken van deze opgraving, dat er aan sommig Chinees porselein dat tussen de scherven gevonden werd, ook weer een bijzonder verhaal verbonden zit. Ik heb het nu over de drie kleine schoteltjes inclusief theekommetjes die afgebeeld waren.
Welk verhaal? Lees meer in ons juninummer.
In Memoriam erelid Prof. Dr. C. Isings
Op 6 september j.l. is helaas ons oudste erelid, professor dr. C. Isings, op 99-jarige leeftijd in haar woonplaats Soest, overleden. Clasina (roepnaam Ina) Isings was internationaal de meest vooraanstaande deskundige op het gebied van Romeins glas, een onderwerp waarop ze ook promoveerde. In een interview met de Volkskrant ter gelegenheid van haar 90-ste verjaardag vertelde ze dat ze per toeval op dit onderwerp kwam: “het museum Boymans in Rotterdam vroeg aan mijn hoogleraar of hij niet een student had die iets over Romeins glas kon schrijven. Ik wist van niks, want we hadden alleen maar Griekse kunst behandeld. Maar weet u, alle wetenschap begint bij nieuwsgierigheid.”
Als hoogleraar klassieke archeologie aan de Universiteit Utrecht, heeft professor Isings talloze archeologen opgeleid, zoals de huidige stadsarcheologen Erik Graafstal en Herre Wynia. Zij inspireerde hen om zoveel als mogelijk van de Romeinse Limes terug te vinden. Erelid van onze vereniging werd professor Isings in 1985 vanwege haar enorme verdiensten bij de opgravingen onder en nabij het huidige Castellum Hoge Woerd. Zo heeft zij het Romeinse Badhuis “herontdekt”, dat nu zichtbaar is voor de ingang van het Castellum Hoge Woerd. In 1984 schreef zij hierover een artikel in ons tijdschrift. Tijdens een bezoek vorig jaar aan Castellum Hoge Woerd vertelde zij hierover aan de VAR: “Mijn voorganger vond in 1940 de muren van het Romeinse Badhuis. Hij was bang dat hij door de Duitse bezetter zou worden opgepakt en dus deed hij te vlug en met te grote passen opmetingen. De boel werd daarna snel weer dichtgegooid. Toen ik in 1957 opnieuw ging kijken, kon ik het Romeinse Badhuis niet meer vinden. Pas in 1973, met nieuwe technieken, konden we het terugvinden.”
In 1984 organiseerde de Historische Vereniging, in samenwerking met professor Isings een grote overzichtstentoonstelling “150 jaar graven naar een Romeins Castellum in De Meern” in het Vereenigingsgebouw in De Meern. Deze grote tentoonstelling die ook landelijk en zelfs internationaal, belangstelling trok ging gepaard met een speciale uitgave van ons tijdschrift.
In ons tijdschrift van juni 2006 vertelt Ina Isings tegen ons toenmalig redactielid Diny van der Leest over de opgravingen op de huidige plek van het Castellum Hoge Woerd: “Ik kende sinds 1972 Paul de Rooij (toenmalig bestuurslid) die ons zijn graafmachines met machinist uitleende. De Historische Vereniging heeft goede en enthousiaste mensen. Ik heb veel genoegen beleefd aan de goede samenwerking met de vereniging. Toen alle studenten rond kerst vertrokken waren, bleven de vrijwilligers van de Historische Vereniging mee helpen. En bovendien kregen we van hen koffie met kerstbrood.”
Naast hoogleraar was Ina Isings ook jarenlang de conservator van de zogenaamde PUG-collectie (Provinciaal Utrechts Genootschap van Kunsten en Wetenschappen). Een collectie van meer dan 51.000 objecten die in en rond Utrecht waren opgegraven. Herre Wynia vertelde hierover in de NRC: “Op een keer mocht ik met haar mee naar een enorme, lekkende, onverwarmde, ruimte in de Fundatie van Renswoude (naast het Centraal Museum), waar al die duizenden Romeinse kleinoden bij elkaar stonden. Ina was al jaren manmoedig bezig om die in kaart te brengen.” De determinatie van al die scherven en andere Romeinse objecten werd ook gedaan door haar studenten. “Dan nam ze een zak met scherven mee en die mochten wij dan gaan determineren.” Die vorm van werken door Ina Isings en haar plezier in het geven van lezingen en rondleidingen hierover voor scholen, was voor de Historische Vereniging de inspiratie om het project “De Graaf Junior” op te zetten, uitgevoerd door onze vrijwilliger Jan Bosman.
Op 11 september 2009? kreeg ze vanwege haar al haar verdienste op het gebied van archeologische opgravingen en het behoud van het historisch erfgoed in en rondom Utrecht, de zilveren stadspenning van de gemeente Utrecht.
De Historische Vereniging zal deze inspirator voor ons werk, deze sterke, altijd vrolijke en optimistische vrouw die tot het laatst toe geïnteresseerd bleef in archeologische ontdekkingen in ons gebied – zeer missen.